Jack Smit
19 februari 2019 18:26
door Jack Smit
Categorie:
MKB-nieuws

Hoe maak ik mijn bedrijf Burn-out bestendig

Hoe ga ik als bedrijf om met werk stress en hoe voorkom ik “burn-out” bij mijn medewerkers.

Delen van dit artikel zijn overgenomen met medeweten en toestemming uit eerdere publicaties van mijn goede vriend en studiegenoot Pieter Wijtenburg

Bijna elke dag krijg ik de vraag van bedrijven en ondernemers: Wat kan ik doen om stress en burn-out te voorkomen. Bijna iedereen heeft wel een werknemer, vriend/vriendin/collega of kennis die Burn-out is of er mee te maken heeft gehad. En het lijkt alleen maar erger te worden.
Even wat cijfers:
volgens CBS en TNO: Een op de zeven werknemers heeft burn-out klachten Ruim 14 procent van de werknemers in Nederland had in 2014 burn-out klachten. Dat is een op de zeven. Minstens een paar keer per maand voelden zij zich bijvoorbeeld leeg aan het eind van een werkdag, emotioneel uitgeput door het werk of moe bij het opstaan als zij werden geconfronteerd met hun werk. Dat melden CBS en TNO.
En dat zijn niet de enige bronnen waar je deze informatie bevestigd ziet.
De grote vraag is natuurlijk, wat doe ik er aan als werkgever… Is dit inherent aan de tijdgeest ? of is er iets loos met de huidige generatie? Wat is het.
NLPro-vitaal ging op onderzoek uit.

Hoe krijg ik mijn bedrijf burn-out vrij.
Laten we eerst eens even kijken wat Burn-out nu eigenlijk is.
De GGZ groep zegt er het volgende over:
Burn-out wordt gezien als een uitputtingsreactie van lichaam en geest ten gevolge van werkstress. Mensen met een Burn-out omschrijven dit vaak als het leeg raken van de accu, het voortdurend in een te hoge versnelling staan of het zover uitrekken van een elastiek totdat deze knapt.
En..wat misschien nog zorgelijker is:
Vanaf 1 januari 2012 valt burn-out niet langer onder de ziektekostenverzekering. Medisch gezien (DSM IV) valt burn-out onder de aanpassingsstoornissen, en juist die worden vanaf 1 januari 2012 niet meer vergoed. U dient de behandeling voor burn-out dan ook zelf te bekostigen. Veelal zijn werkgevers bereid (mee) te betalen.

Wat hier uit op te maken valt is dat volgens de definitie van het GGZ er sprake is van een uitputtingsreactie van het lichaam ten gevolge van werk stress.
Maar er is nog een belangrijke factor die meespeelt: namelijk.. dat de behandeling ervan niet langer door de ziektekostenverzekeraars worden vergoed. Dus de werknemer moet het zelf maar oplossen (lees bekostigen)
Als bedrijfseigenaar ben je voor langere tijd een werknemer kwijt, en als je als werkgever niet zorgt voor adequate hulpverlening kan het wel eens heel lang gaan duren..
Is het wel wenselijk die kosten door de werknemer te laten betalen? Als die dat niet kan bekostigen, wat is dan het alternatief ? Wat kun jij doen als bedrijfseigenaar of directeur.
Maar goed..ik dwaal af.
Wat is nu eigenlijk werkstress?
Ook hier weer volgens het GGZ : Stress betekent niets anders dan spanning of druk. Maar… wat is dit nu precies? Waar zit dan die spanning of die druk.. Het is een beetje vaag.
Stress.. wordt veroorzaakt door stressoren. Je komt in de problemen wanneer je veel moeite hebt om met stressoren om te gaan. Stressoren zijn omstandigheden of gebeurtenissen die je interpreteert als zijnde bedreigend..

Dus Burn-out begint niet met stress, maar met situaties en omstandigheden die we als bedreigend ervaren.. En wanneer we iets bedreigend ervaren dan spreken we over… ANGST..
Ons menselijk systeem is geprogrammeerd om te overleven, en wanneer er iets bedreigend op ons pad komt, dan reageren we vanuit angst: de basis emotie voor overleving.
En dan vraag ik me af… Hoe komt het dat we steeds meer moeite hebben met die angst om te gaan.. was dat vroeger anders ?
Natuurlijk is het zo dat de maatschappij is veranderd. Het leven is sneller en we krijgen veel meer prikkels binnen dan ooit te voren. Twijfel je daaraan? Zet maar eens een televisie programma op van 20 jaar geleden, en verbaas je maar over de traagheid van alles.
Dus dat heeft er ook mee te maken, maar is dat ook de reden dat we nu vastlopen? Ik denk van niet. Ik denk wel dat het moeilijker is geworden hier mee om te gaan maar daarbij speelt een ander sociaal probleem mee.. Namelijk, de wens ergens bij te willen horen. De wens goed genoeg te willen zijn. Vooral in de ogen van de anderen.
Het blijkt dat we ons geluk veel meer laten afhangen van wat anderen van ons denken.
De sociale structuur van vroegen was veel meer gebaseerd op connectie hebben met anderen. Vandaag de dag is dat veel meer gebaseerd op belangrijkheid. Kijk eens hoe belangrijk ik ben….
In de afgelopen 40 tot 50 jaar is de sociale structuur van de maatschappij verandert. Waar vroeger het sociale aspect ( connectie met anderen) een veel grotere rol speelde in de samenleving is de hedendaagse maatschappij veel individualistischer geworden. Het gevolg daarvan is dat we het gevoel hebben ons te moeten bewijzen om er bij te mogen horen. We willen belangrijk zijn.
Kijk maar naar de invloed van facebook, Instagram en andere sociale media. We willen “likes” We meten onze belangrijkheid steeds meer af aan de goedkeuring van anderen.

Dus oké.. de maatschappij is veranderd en heeft er voor gezorgd dat we individualistischer zijn gaan leven – wat maakt dan dat we minder met die angst waar ik eerder over schreef om kunnen gaan.
Eigenlijk is dat best eenvoudig.. Vraagje: Wat doe je als kind wanneer je bang bent.. Inderdaad, je rent naar je vader of moeder en je mag daar bang zijn.. Zij bieden je als kind veiligheid. Een veilige haven. Er was ruimte om je Angst te tonen, je kwetsbaar te mogen opstellen. Je kon daar op een gezonde manier jouw angst reguleren. Het was oké.
Hoe zat dat vroeger in de sociale omgeving? Precies hetzelfde.. er was een sociaal netwerk en een sociaal gevoel van saamhorigheid (connectie) wat een zekere mate van veiligheid bood.. Niet overal en altijd – daarom kwam burn-out (overspannen zijn) toen ook wel voor – alleen veel minder. Er werd minder raar opgekeken wanneer je zei dat je iets liever niet deed. Het werd misschien zelfs meer geaccepteerd. Omdat er connectie was met anderen.
En nu – in een maatschappij die steeds individualistischer is (lees : minder connectie met anderen – meer belangrijkheid) – is er steeds minder acceptatie van angst en kwetsbaarheid. Als je niet voldoet aan de norm – dan hoor je er niet meer bij. Er is steeds minder veiligheid (connectie) om je kwetsbaarheid – je angst te kunnen en mogen tonen. Je hebt steeds meer het gevoel alleen te staan ( geen connectie) en probeert dat gat met belangrijkheid op te vullen.. Door te presteren en te voldoen aan een “fictieve” norm.. “De lat”
De snelheid van de huidige samenleving zorgt er ook voor dat stressoren vaker voorkomen en je de angst dus vaker voelt. Alleen je noemt het geen angst, je noemt het stress.
EN omdat je de omstandigheid , de stressor als oorzaak aanneemt leg je de oorzaak buiten jezelf. Stress door mijn overvolle agenda. Stress omdat ik een deadline moet halen. Stress omdat ik een moeilijk gesprek moet voeren, stress vanwege de financiën… Stress wanneer ik niet op facebook kan laten zien hoe mooi mijn leven is.

Op de werkvloer is het al niet anders. We hebben constant te maken met “bedreigingen” . Deadlines, lastige klanten, presentaties, noem maar op.
Eenvoudig gezegd, wanneer de mens ondergeschikt wordt gemaakt aan het resultaat, wordt “het werk” in zijn algemeenheid als bedreigend ervaren. Stress om naar je werkplek te gaan is gewoon angst om naar je werk te gaan.

Dus wat kan ik als ondernemer doen ?
Het eerste wat je kunt doen is eens even kritisch kijken naar jouw bedrijfscultuur.
Is jouw bedrijfscultuur gericht op de prestaties van het individu? Wat zijn de targets en hoe is de beloningsstructuur van het bedrijf.
Wanneer we beloond worden voelen we ons lekker en gewaardeerd. Vooral omdat er dan een hormoon wordt aan gemaakt (dopamine=beloningshormoon) dat ons dat prettige gevoel geeft.
Je zou dus denken dat dit een prima middel is om mensen te stimuleren. Angst
Maar wat is het gevolg.. welk kader wordt er gezet.
Als je niet presteert, dan krijg je een slechte beoordeling (angst)
Als je je target niet haalt dan lig je er uit (angst)
Als je niet presteert dan wordt je contract niet verlengd (angst)
Als je met innovatieve nieuwe ideeën komt wordt je afgebrand door je collega’s, je manager, je baas.. (angst)

En ga zo nog maar even door..
en juist omdat je angst wil vermijden ga je van alles doen om daar niet terecht te komen. Je legt de lat voor jezelf steeds hoger – werkt langer door – gaat pleasen om er maar bij te horen – komt niet tot je potentieel en slikt alles maar in..
Alles in het teken van ANGST..een aanhoudend gevoel van angst – (dat we stress zijn gaan noemen.)

 

Dus wat is de oplossing hoor ik je vragen.
Eerder stelde ik al dat als kind we in geval van angst veiligheid zochten bij onze ouders. En datzelfde geldt nog steeds.. Als organisatie is het verstandig een veilige omgeving te creëren.. Psychologische veiligheid.
Psychologische veiligheid betekent dat wanneer je je als medewerker onzeker voelt (angst) of je iets moet doen – bijvoorbeeld omdat je het nog niet zo goed kunt, omdat je twijfelt aan jouw eigen ideeën of omdat niet weet of jouw kritiek goed wordt ontvangen – je toch de stap durft te zetten. Dat gevoel van veiligheid geeft het team vleugels.
Amy Edmondson is een van de meest vooraanstaande onderzoekers die hier werk in heeft verricht.

Harvard University’s Dr. Amy Edmondson says psychological safety is mission critical for today’s knowledge economy. When employees don’t have the freedom to speak up, organization’s lose mindshare and early awareness of risks. Edmondson offers one tip for creating psychological : it starts with the leader.

Veiligheid is dus het begin en het begint met de leider, de baas, de directie.. vul maar in. In onze organisaties moeten we de omslag maken van dreiging naar veiligheid en het voorbeeld moet komen van onze leidinggevenden..
Mensen zijn “geprogrammeerd” om bij angst hulp of ondersteuning te zoeken. En als we die niet vinden.. of de angst niet mogen laten zien.. dan is de eerste stap naar Burn-out gezet. Het creëren van Psychologische veiligheid is de sleutel in de preventie van Burn-out.
Het is de sleutel omdat we dan gebruik maken van de meest natuurlijke manier die de mens rijk is om met de emotie angst om te gaan.. Dit is hoe we als mens het beste gedijen..
Het gevoel dat er begrip en ondersteuning is. De wetenschap dat het ok is om slechte dagen te hebben, fouten te maken, en soms de plank mis te slaan schept ruimte en veiligheid van handelen.
Hierin zit wel een schijnbare tegenstelling.. We moeten ons kwetsbaar opstellen om vertrouwen ( veiligheid) op te kunnen bouwen.. en we hebben dat vertrouwen (die veiligheid) nodig om ons kwetsbaar op te kunnen stellen.
Hoe doe je dat ?
Op de eerste plaats is het aan de leidinggevende daarin te faciliteren. Zelfs het voortouw te nemen. Vertel ze wat je moeilijk vind. Vertel wat er Privé speelt en wat je nodig hebt van anderen.. Met andere woorden, stel je kwetsbaar op. Die kwetsbaarheid zorgt er namelijk voor dat ze jou kunnen vertrouwen omdat jij ze in vertrouwen hebt genomen.

Doordat we onszelf kwetsbaar opstellen, nodigen we anderen uit dat ook te doen. En Iemand moet beginnen. Dus als leidinggevende ligt daar jouw taak.

Soms houdt schaamte ons tegen. Omdat we vinden dat je dat niet doet als volwassen man of vrouw. Je moet juist krachtig zijn en een sterk voorbeeld zijn voor anderen.. jouw werknemers.. en als ik als een watje overkom dan verlies ik mijn gezag.
We waarderen wel de kwetsbaarheid in anderen. Dan mag het ineens wel..
En zodra we iets vinden van onze eigen emoties – in de overtuiging blijven leven dat jij je eigen emoties de baas bent en ze moet beheersen, zet je de boel op slot. Belangrijker is je emoties te BEHEREN… in plaats van beheersen. Dat schept beweging.
In ieder geval gaan schaamte en het willen beheersen van de emoties niet samen met het winnen van vertrouwen en bouwen aan een psychologische veilige werkomgeving.
Dus waar begin je?
Op de eerste plaats door je eigen “stress” gedrag te leren herkennen en te erkennen. Benoemen dat het eigenlijk gewoon angst is.
Vervolgens kun je dat delen met anderen.. Praat er over…
Of nog beter – print dit artikel uit en deel het met je collega’s.. Praat er over.
Door eerlijk te zijn naar jezelf, en daar vervolgens met je collega’s over te praten hoe dit bij jouw speelt, zet je de eerste stap naar die veiligheid. Je kwetsbaar opstellen en te vragen of zij jouw daar bij willen helpen.
Niet alleen win je daarmee hun vertrouwen, maar zorg je ook voor een veilige werkomgeving voor jezelf en voor je collega’s
Dus print dit artikel uit en maak eerst het onderwerp bespreekbaar. Daarna , wanneer het ijs gebroken is kun je de diepte ingaan.
Uiteindelijk willen we allemaal gewaardeerd worden om wie we zijn en wat we doen. Ook jij..

Jack Smit 
NLPro-vitaal

Reacties